Реферат: Мақала мемлекеттiлiктiң әр кезеңдерiндегi даму барысында әйелдердiң ерекше атқарған рөлiне арналған. Мақалада қазақ халқының рухани мәдениетiнiң баюына, жас ұрпақтың патриоттық рухының нығаюына және дәстүрлi отбасылық құндылықтардың қалыптасуында тұлғалардың елеулi үлесi туралы ой қозғалады. Еңбекте кеңес дәуiрiндегi әйел белсендiлiгiнiң себебiн зерттеуге ұмтылыс жасалынып, тәуелсiз Қазақстанда iскер әйелдердiң пайда болуы жайлы айтылады. Отбасы берекесiн сақтайтын әйелдi тәрбиелеуде мемлекет органдарының, Қазақстан жетекшi әйелдерi мен мемлекеттiк емес ұйымдардың көмегi өте маңызды, өйткенi әйел-тұлғаның барлық табысы мен жетiстiктерi үй iшiнiң амандығына тiкелей байланысты. Мiне, осы мәселелер мақалада жан-жақты қарастырылады.
Седентаризация в землеустроительной политике большевиков в Казахстане как средство разрушения традиционного кочевого хозяйства
Автор(ы): Алтаев А. Ш.*
Объем документа: C. 77-81
МРНТИ: 03.20.99*
Ключевые слова: естественно-исторические условия*седентаризация*оседло-земледельческое*кочевое*земледельческо-полуоседлое*пастбищно-скотоводческо-полуоседлое хозяйство*землеустройство*земельное нормирование*подворно-участковая форма землепользования*
Реферат: По данным Всесоюзной переписи 1926 года, около 70% казахского населения (приблизительно три миллиона человек) занималось кочевым или полукочевым хозяйством. Для большевистской политики кочевое хозяйство являлось препятствием для коллективизации и советизации аула. Почти сразу же Центр взял курс на седентаризацию, не считаясь с мнением казахских органов власти и интересами кочевого населения. Результатом политики массового оседания стало разрушение основ традиционного казхского кочевого хозяйства.
Әйелдердi шаруашылық жұмыстарға тарту мәселесi (XX ғасырдың 20-30 жылдары)
Автор(ы): Алпысбаева Н. К.*Абишева Ж.*
Объем документа: C. 82-87
МРНТИ: 03.20*
Ключевые слова: государственная политика*женский вопрос*женская свобода*казахская женщина*активная женщина*
Реферат: ХХ ғасырдың 20-30 жылдары-тарих ғылымында әлi де болса нақты өзiнiң тұжырымын таппаған, маңызды және қайшылықтарға толы кезең. 19020-жылдары әйел мәселесi белсендi шешiле басталды. Осы кезеңдi зерттеу әйелдердiң әлеуметтiк мәселлерiн, оларды шешу жолдары мен әдiстерiн терең түсiнуге мүмкiндiк бередi. Аталмыш мақалада мұрағат құжаттарының негiзiнде әйелдерге қатысты ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы үкiметтiң мемлекеттiк саясаты, әйелдердi шаруашылық-саяси науқандарға, атап айтсақ, ет дайындау, астық дайындау және егiстiк дайындау кампанияларына тартуы, олардың саяси белсендiлiгiн арттыруы сынды мәселелер де қарастырылады. Сонымен қатар қазақ әйелдерiнiң байларды тап ретiнде жою және оларды жер аударуға қарсы болғаны туралы да баяндалады.
Реферат: Мақалада тың және тыңайған жерлердi игеру науқаны тарихының зерттелуiнiң маңызды жақтары қарастырылған. Кеңестiк тарихнамада бiржақты жағымды жағынан қарастырылған тың игерудiң салдары туралы дәйектi мәлiметтер келтiрiлiп, жаңа көзқарас тұрғысынан талданған. Тыңды жүйесiз игеру қазақ халқы үшiн экономикалық қана емес, экологиялық, демографиялық зардаптар алып келдi. Мақалада тың және тыңайған жерлердi игерудiң басында тұрған тұлғаларға баса назар аударыла отырып, олардың саяси қызметтерi мен қоғамдық ұстанымдарына талдау жасалынған. Сонымен қатар тың игеру жылдарында жергiлiктi салт-санаға, елдi мекендердiң атауына, тiлге назар аударылмай, әлеуметтiк-экономикалық ортаны интернационалдандырудың тiкелей рухани өмiрге кеңiнен енуi ұлтаралық қатынастарды күрделендiре түскенi, тың игеру жылдары Қазақстанның көптеген өңiрлерiнде елдi мекендердiң тарихи атаулары жойылып, тың игерушiлердiң қай жерден келгенiн бiлдiретiн совхоздар салынғандығы мақалада айшықты көрiнiс тапқан.
Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы сауда-экономикалық байланыстардың өзара ортақ мүдделерiнiң кейбiр мәселелерi
Автор(ы): Мекебаев Т. Қ.*Бужеева А. Б.*
Объем документа: C. 94-99
МРНТИ: 06.51.77*
Ключевые слова: Республика Казахстан*Китайская Народная Республика*торгово-экономические отношения*интеграция*Шанхайская организация сотрудничества*
Реферат: Мақалада Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы сауда-экономикалық байланыстарының өзектi мәселелерi қарастырылған. Бүгiнде Қытай Азияда ғана емес, әлемдiк саясат пен экономикада өзiндiк орнын анықтап үлгерген. Қазақстан үшiн стратегиялық маңызды мемлекеттер санатына жатады. Екi мемлекет арасындағы экономикалық қарым-қатынастары екi жақтың да қызығушылығынан туындап, сауда айналымының көлемi жыл санап артып келедi. Мақалада Қазақстан мен Қытай арасындағы мұнай саласындағы әрiптестiк байланыстарының дамуы сипатталып, мұнай қорын жеткiзу және өңдеу мәселелерi бойынша ортақ сауда-экономикалық мүдделерге талдау жасалған. Сонымен бiрге Қазақстан мен Қытай елдерiнiң тау-кен металлургия саласындағы ортақ мүддеге негiзделген қарым-қатынастары сарапталған. Қазақстан мен Қытай қаржылық ұйымдары арасында iрi коммерциялық мақсаттағы тиiмдi екiжақты байланыстар сипатталған. Мақалада жалпы екi ел арасындағы сауда-экономикалық байланыс қос тараптың да ортақ мүддесiне берiк негiзделген деген тұжырым жасалады.
КазНУ им. аль-Фараби - флагман вузов Казахстана
Автор(ы): Ташенев М. Ж.*
Объем документа: C. 100-102
МРНТИ: 14.35.01*
Ключевые слова: Казахский национальный университет им. аль-Фараби*высшее образование*воспитательная работа*студенты*профессорско-преподавательский состав*межнациональное согласие*
Реферат: В статье на основе фактического материала показана работа руководства КазНУ им. аль-Фараби со студентами в плане возможности обучения непосредственно как в самом университете, так и за рубежом. Рассмотрены вопросы, касающиеся патриотического воспитания молодежи на примере участников Великой Отечественной войны, обсуждаемые на встречах с депутатами Парламента РК и т.д. Даются данные по количеству докторов, профессоров, кандидатов наук, доцентов, которые вовлечены в процесс обучения студентов. Рассмотрено, сколько академиков НАН РК, лауреатов Государственных премий принимают участие в этом процессе, национальный состав профессорско-преподавательского персонала и студенчества, а также основные направления воспитательной работы, направленные на укрепление межнационального согласия.
Реферат: 1941-1945 жылдары Германия фашизмi мен Кеңес Одағы арасындағы соғысқа Қазақстаннан бүкiл халықтың төрттен бiрi қатысты. Бұл соғыста жеңiске жетуде Қазақстан жастары жанқиярлық танытты. Қазақстан жастары майдан шебiнiң барлық нүктелерiнде өжет ерлiк танытты. Майданға алуды сұранған жастар Қазақстанның түкпiр-түкпiрiнен келiп, әскер қатарын толықтырды. Қазақстанда жасақталған әскери құрамалардың қатарында жастар аз болмады. Отанға деген сүйiспеншiлiк оларды әрдайым алдыңғы шепке жетеледi. Елiмiздiң жастары фашист басқыншыларына қарсы соғысып, көптеген қалалар мен аудандарды азат етуге қатысты. Ер азаматтар мен қатар қазақ қыздарының да қалың қолы майдан шебiне аттанды. Соғыс даласындағы жасаған жастар ерлiктерi басқаларға үлгi болды. Жан алысып, жан берiскен соғыстағы ерлiктерi үшiн жастар ең жоғарғы атақтармен марапатталды. Мұндай ерлердiң есiмдерi ел iшiнде ерекше құрметтерге ие болды. Бұл мақалада Бәрi де жеңiс үшiн деген ұранмен қаруланған жастардың жеңiске қосқан үлесi жан-жақты тарихи талданды.
Реферат: Ортағасырлық түркi халықтарының рухани мәдениетiнiң қалыптасуында суфизмнiң атқарған рөлi ерекше. Исламның эзотерикалық қабаты немесе бағыты ретiнде суфизм, исламның сыртқы қабатын бiржақты қабылдаған догматиктерден ерекше, түркiлердiң ертеден келе жатқан рухани дүниесiнiң дамуына еш кедергi келтiрмей, керiсiнше оның әрi қарай дамуына жағдай жасады әрi исламның рухани мол қазынасымен толықтырды. Мақалада орта ғасырлардағы мұсылман әлемiнде орын алған музыкаға қатысты көзқарастар талқыланады. Араб-мұсылман философиясының түркi топырағынан шыққан iрi өкiлi, iс жүзiнде осы философияның негiзiн қалаушы әл-Фарабидiң ортағасырлық Шығыста музыка теориясының дамуына қосқан үлесi зерттеледi. Ғалым музыка өнерiнiң мәселелерiн әртүрлi аспектiде: музыка теориясы, оның шығу тарихы, музыканы қабылдау психологиясы, музыканың техникалық қыры, музыкалық шығармаларды орындау бойынша кеңестер және т. б. қырларын ашқан болатын. Ол iс жүзiнде музыкалық аспаптар туралы ғылымның негiзiн қалады. Мұсылмандық шығыс елдерi, әсiресе түркi халықтарында музыка өнерiнiң дамуындағы сопылықтың орнын анықтау мақаланың басты мақсаты болды. Таяу және Орта Шығыстың музыка өнерiндегi әлi күнге дейiн сақталып отырған мақам құбылысы суфизмдегi мақам, хал түсiнiктерiмен астасып келедi. Суфизмде музыканың рұхсат етiлуi оның жанды қозғалысқа түсiру қабiлетiмен негiзделедi. Сопылар, ең алдымен, өз назарын адамның жан дүниесiнде орын алатын өзгерiстерге аударатындықтан, осындай өзгерiстерге ықпал ететiн музыка жолшының рухани дамуында кеңiнен пайдаланылды.
Основные направления политики советской власти в сфере религии
Реферат: В статье исследуется политика советской власти по отношению к религиозным учреждениям и духовенству. Если в 20-х годах ХХ в. Советская власть в основном боролась с церковью, старалась подорвать ее материальную базу, повсеместно происходило закрытие церквей и монастырей, то в 30-х годах власть пыталась искоренить религию вообще, ввести вместо вероисповедания материалистический взгляд на мир, начала воспитывать поколение атеистов. Политика советской власти в сфере религии базировалась на идеях научного социализма, т.е. идея социализма считалась научной теорией, а религия - антинаучной. В связи с этим в первые годы советской власти в борьбе против религии активно использовалась антирелигиозная пропаганда, но в 30-е гг., не добившись ранее намеченной цели, она вылилась в открытую и жесткую борьбу против религии и верующих, сопровождавшуюся крайними административными мерами. Ожесточенная борьба советской власти с религией и духовенством привела к сокращению церквей и численности духовенства. Но, несмотря на активную антирелигиозную пропаганду и репрессии, советская власть не смогла полностью изжить религиозность населения. Идея развитияатеистического общества оказалась утопической, все меры в целях ее реализации безрезультативными.
Турецкий вопрос на тегеранской и каирской конференциях
Автор(ы): Молдадосова А. К.*
Объем документа: C. 123-129
МРНТИ: 03.81.29*
Ключевые слова: Тегеранская конференция*Каирская конференция*Вторая мировая война*Республика Турция*внешняя политика*
Реферат: Дипломатическая история Второй мировой войны, ставшей одним из самых важных и трагических событий XX века, является предметом исследования многих отечественных и зарубежных ученых. В сложном комплексе международных отношений этого периода значительный интерес представляет изучение развития советско-турецких отношений. Одной из актуальных проблем в истории Второй мировой войны была внешняя политика Турции в ходе войны, а также взаимоотношения СССР с Турцией. Воюющиеся стороны рассмотрели все возможные способы, чтобы Турция перешла на их стороны, так как турецкий вопрос является главной темой в переписках глав антигитлеровской коалиции. В статье также исследуются обсуждения турецкого вопроса руководителями антигитлеровской коалиции на тегеранской и каирской конференциях, предложение Черчилля открыть второй фронт на территории Турции, встреча в Каире Ф. Рузвельта, У. Черчилля с президентом Турции Исметом Иненю. Описаны отношения и оценка турецкой прессы к этой конференции по основе материалов Архива Внешней политики Российской Федерации.
