Ученые Института гидробиологии и экологии изучают морфологическое разнообразие и закономерности роста отолитов рыб для оценки питания каспийского тюленя (Pusa caspica) в периоды залегания на лежбищах.
Реферат: The article deals with the question of the definition of personal lexicon of personality in modern linguistics. Individual lexicon is a complex of system that is formed under the influence of both linguistic and intralinguistic factors. The article systematizes the definition of individual identity on the basis of a lexicon of modern psycholinguistic theories stand factors influencing its formation in order to identify ways and approaches of studying lexicon. The characteristic of the individual lexicon, in its turn, is the key to unlocking and analysis of individual pictures of the world, helping to find answers to many pressing questions in the study of language phenomena.
Құйрықты жұлдыздай ағып өте шыққан Шоқан Уәлихановтың ғылыми мұрасының зерттелуi
Реферат: Мақалада Ш. Уәлиханов тұлғасы - таусылмайтын сырға толы ғажайып тұлға екендiгi туралы айтылған. Оның өмiрбаянын зерттеуге, мұраларын халқымен қауыштыруға ғұмырларын арнаған орыс зиялыларына ерекше көңiл бөлiнген. Шоқанды бүге-шiгесiне дейiн зерттеп, толық тануға қадам жасаған отандық ғалымдар мен жазушылардың еңбектерi сараланған. Ұлы ғалым мұрасының әлi де толығымен зерттелмегенi көрсетiлген. Болашақта Шоқан мұраларын тәуелсiздiк заманы талабы тұрғысынан зерттеу жағына назар аудару керектiгi дәлелденген.
(Құйрықты жұлдыздай ағып өте шыққан Шоқан Уәлихановтың ғылыми мұрасының зерттелуi)
Реферат: (Мақалада Ш. Уәлиханов тұлғасы - таусылмайтын сырға толы ғажайып тұлға екендiгi туралы айтылған. Оның өмiрбаянын зерттеуге, мұраларын халқымен қауыштыруға ғұмырларын арнаған орыс зиялыларына ерекше көңiл бөлiнген. Шоқанды бүге-шiгесiне дейiн зерттеп, толық тануға қадам жасаған отандық ғалымдар мен жазушылардың еңбектерi сараланған. Ұлы ғалым мұрасының әлi де толығымен зерттелмегенi көрсетiлген. Болашақта Шоқан мұраларын тәуелсiздiк заманы талабы тұрғысынан зерттеу жағына назар аудару керектiгi дәлелденген.)
Реферат: Мақалада Таңжарық ақын өлеңдерiн өзiнiң өмiрiнен, бастан кешiрген тағдырымен бiрлестiкте қарау басты мақсат ретiнде алынған. Ақын туындыларының тарихи негiзi, туу себептерi өз өмiрiне, көрiп-бiлген оқиғаларына барып тiрелетiнi жүйелi түрдегi бiр сабақтастықта қарастырылады. Қытайдағы қазақ әдебиетiнде Таңжарық Жолдыұлының өршiл де өмiршең тұлғасы көркем туындыларын әдеби-теориялық тұрғыда талдаулар жасау арқылы бағаланады. Күрескер ақынның тар жол, тайғақ кешулi қысқа ғұмырында қалдырған мұрасы зерттеу мәселелерi нақты сөз болады.
Ғұлама ғалым Шоқан Уәлиханов құбылысы - азаматтық өркениетке қосылған мол олжа
Реферат: Мақалада Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың өмiрi мен қызметi жан-жақты, жүйелi зерттелген. Оның қазақ ұлттық әдебиеттану ғылымының iргетасын қалаудағы бiлiмпаздығы көрсетiлген. Ғалымның елiнiң тарихын, ауыз әдебиетiн, этнографиясын, саясатын жетiк бiлгенi туралы айтылған. Кемеңгер ойшылдың әр түрлi қайнар көздерге сүйене отырып, көне жазбаларды, жылнамаларды салыстыра зерттеуге, тарихи шындықты ашуға мүмкiндiгi болғаны жайлы қорытынды жасалған.
Эпикалық шығармалардағы бейнелеу құралдарының рөлi
Реферат: Мақалада эпикалық шығармалардағы бейнелеу құралдары жан-жақты талданды. Сонымен қатар автор эпостағы батыр бейнесiнiң жасалуындағы сөз көркемдiгiнiң атқаратын қызметi айрықша екендiгiн айқындаған. Сондай-ақ эпикалық жырлардағы ажарлаудың аса пәрмендi көркемдеу, бейнелеу құралы екендiгiне көңiл бөлiп, осы мәселелердiң негiзiнде ажарлаудың ассоциациялық мүмкiндiктерi мен тұрақтылық сипатын, дыбыс үндестiгi мен бояу үйлесiмдiгiн анықтап, ажарлаудың семантикалық құрылымы қандай, стильдiк вариациялары мен эмоционалдық-экспрессивтi сапасына назар аударған.
Реферат: Мақала қазiргi ұлттық әдебиеттануда өзектi де, жаңашыл проблема болып табылатын мәселеге арналған. Авторлар зерттеу нысанында сирек сөз болып жүрген жанр теориясы аталатын өзектi тақырыпты жан-жақты зерделеудi мақсат тұтады. Ұлттық әдеби сын жанрларын бiр жүйедегi классификацияда қарау мен зерттеудегi жаңашыл көзқарастар мен пiкiрлердi салыстырмалық тұрғыдан қарастыру арқылы бүгiндегi ғылыми-зерттеушiлiк ой-пiкiрдiң қол жеткiзе алған жетiстiктерiн саралайды. Сын жанрларының өзiндiк ерекшелiктерi мен басты сипаттары ғылыми-теориялық тұрғыдағы талдаулар арқылы зерделенедi. Сол арқылы сын тарихы мен теориясын зерттеген Т.Кәкiшұлы мен Д. Ысқақұлының еңбектерiне баға берiледi.
Реферат: Бүгiнгi таңдағы қазақ тiлi, дiнi мен салт-дәстүр, әдет-ғұрыптың қаншалықты деңгейде сақталғанын немесе ұлт санасының қаншалықты тазалығын қазiргi кездегi кино өнерiнен көруге болады. Себебi кино халыққа ақпарат берудiң ең тиiмдi, қолайлы тәсiлдерiнiң бiрi болып табылады. Кино аудару тәжiрибесi Қазақстанда ұзақ жылдар бойы дамып келе жатқанымен де, оны зерттеу мәселесi әлi жолға қойылмаған. Теориясы әлi жасалмаған. Мақалада автор осы мәселенi тереңiрек қарастыруға тырысады. Киномәтiнiнiң және киноаудармасының ерекшелiктерi айқындалып, киноаудармасы
Ә.Сатыбалдиевтiң аудармашылық шеберлiгi
Автор(ы): Дәуренбекова Л. Н.*
Объем документа: С. 107-113
МРНТИ: 17.07.61*
Ключевые слова: писательский стиль автора*художественный перевод*
Реферат: Мақалада өзбек жазушысы Ш.Рашидовтың шығармаларын қазақ тiлiне аударған Ә. Сатыбалдиевтiң аудармашылық шеберлiгi, өзбек тiлiндегi нұсқасымен салыстырыла отырып, зерттелдi. Аудармашы түпнұсқа авторының жазушылық стилiн сақтай отырып, әр кейiпкердiң психологиясын, көңiл-күйiн түпнұсқаға сәйкес тәржiмалады. Түпнұсқадағы мәтiн ырғағы, интонациясы сақталатындығына назар аударылды. Аудармашының аудармасында қолданылған лексикалық трансформацияларға талдау жасалды.
